Nasza Fundacja wzięła udział w opracowaniu niezwykle ważnego dokumentu: „Kodeksu Dobrych Praktyk. Wspólnie przeciw dezinformacji”. Twórcami i sygnatariuszami Kodeksu jest kilkanaście organizacji i instytucji zajmujących się fact-checkingiem, monitoringiem sieci i edukacją nt. dezinformacji: Crazy Nauka, CyberDefence24.pl, FakeHunter, Instytut Zamenhofa, Nauka. To lubię, SPIDER’S WEB, Demagog, Sieć Obywatelska – Watchdog Polska, Pravda, NASK oraz my, czyli Fundacja Rozwoju Przez Całe Życie.
Naszą motywacją przy tworzeniu tego dokumentu była potrzeba przeciwstawienia się fali zmanipulowanych lub fałszywych informacji, które coraz trudniej jest zweryfikować, a które stają się są zjawiskiem zagrażającym debacie publicznej.
O czym przeczytacie w „Kodeksie Dobrych Praktyk”?
● Dezinformacja – bez względu na to czy świadoma, czy też nie – wywiera wpływ na postawy w realnym świecie, co może skutkować poważnymi konsekwencjami dla zdrowia i życia ludzi;
● Dezinformacja może dotyczyć nie tylko faktów, ale również opinii. Szkodliwe opinie, które wprowadzają w błąd co do stanu faktycznego i wywołują agresywne postawy lub zachowania, powinny być piętnowane na równi z nieprawdziwymi informacjami;
● Wykorzystywanie opinii, spekulacji i plotek w celu wprowadzania w błąd co do faktycznego stanu rzeczy powinno być wskazywane i zwalczane. Treści skutkujące okazywaniem agresji i nienawiści w relacjach społecznych powinny być sygnalizowane i w miarę możliwości, zgodnie z prawem i poszanowaniem konstytucyjnej wolności słowa, zwalczane;
● Boty i trolle internetowe to tylko część kanałów, jakimi udostępniane są treści dezinformacyjne. Działania dezinformacyjne często łączą pozornie niepowiązane ze sobą czynniki i kanały komunikacji;
● Źródłem informacji dezinformacyjnych może być każdy – zwykły użytkownik, lider opinii, polityk czy dziennikarz;
● Szczególna odpowiedzialność za publikowane treści spoczywa na najbardziej zasięgowych autorach – liderach opinii, politykach i przedstawicielach mediów;
● Kampanie dezinformacyjne mogą wykorzystywać różne środki, jednak mają jeden wspólny mianownik – ich celem jest zmiana postawy lub zachowania grupy osób, do której jest kierowana;
● Kampanie dezinformacyjne mogą być prowadzone w różnym okresie czasu – najskuteczniejsze trwają w charakterze ciągłym/wieloletnim;
● Monitorowanie treści dezinformacyjnych nie może się ograniczać jedynie do analizy ilościowej i automatycznego określania sentymentu publikowanych wzmianek;
● Skuteczny monitoring treści szkodliwych musi zawierać analizę jakościową – uwzględniającą wiele czynników pomagających scharakteryzować skalę zjawiska dezinformacji;
● W kontekście działań dezinformacyjnych plotki, opinie i spekulacje często mieszają się z faktami. Daje to pole do skutecznego wykorzystywania wielu technik dezinformacji. Odpowiednie rozpoznawanie tych treści i ich klasyfikowanie jest bardzo ważną częścią przeciwdziałania zjawisku dezinformacji;
● Wyrażanie opinii, zadawanie pytań z tezą czy cytowanie treści może również być działaniem o charakterze dezinformacyjnym. Wyznacznikiem jest tutaj wprowadzanie w błąd co do stanu faktycznego i poziom szkodliwości treści – nie jej forma;
● Nieodpowiednia, nieprofesjonalna komunikacja dotycząca wykrytych treści dezinformacyjnych może przynieść więcej szkód niż pożytku. Kluczową kwestią jest forma prezentowanego komunikatu;
● Platformy społecznościowe powinny dostosować swoje działania i narzędzia do realiów, w jakich się znajdujemy. Ich bierność może spowodować nieodwracalne szkody dla zdrowia i życia ludzi, a także relacji społecznych;
● Kampanie edukacyjne, odpowiedzialne działanie mediów, oznaczanie, zgłaszanie treści dezinformacyjnych są kluczowymi działaniami pozwalającymi na skuteczną walkę z dezinformacją.